,,Beskid bez kitu. Zima” to podróż w czasie do lat 20. XX wieku, kiedy Babcia Tekla, jedna z bohaterek poprzedniej książki, jest małą dziewczynką. Kraina jest ta sama, jednak teraz pokrywa ją śnieg. (nota wydawcy)

Album „Do korzeni” ukazuje współczesnych artystów i twórców ludowych oraz osoby trudniące się tradycyjnym rzemiosłem, dla których to nie tylko zawód, ale przede wszystkim pasja. W niniejszej publikacji pragniemy utrwalić i uchronić od zapomnienia przynajmniej cząstkę bogatej tradycji Pogórza i Łemkowszczyzny, kultywowanej jeszcze przez lokalnych twórców, rzemieślników i rękodzielników. Ziemia gorlicka od wieków była miejscem spotkań religii oraz kultur narodowych, etnicznych i regionalnych – pogórzańskiej, łemkowskiej i żydowskiej. Region jest swoistą mozaiką tradycji, języków i wyznań. Zarówno kultura materialna, jak i duchowa Pogórzan, Łemków i Żydów, mimo wielu różnic, przenikały się i współistniały ze sobą w zgodzie, kształtując przez lata dzisiejszy krajobraz kulturowy pogranicza. Na to wszystko nałożyła się industrializacja i dynamiczny rozwój regionu, związany z odkryciem i wydobyciem ropy naftowej. Niestety, w dramatyczny sposób przerwany on został wydarzeniami I wojny światowej – całkowitym zniszczeniem Gorlic, które stanowiły centrum regionu, a kilkadziesiąt lat później okrutną likwidacją gorlickiego getta oraz Akcją „Wisła”, będącą wielką tragedią dla mieszkańców łemkowskich wsi. Wydarzenia te uczyniły trudne do opisania spustoszenie kulturowe regionu, jednak mieszkańcy tej ziemi, dzięki swej pracowitości i hartowi ducha, korzystając z doświadczeń swych przodków, stworzyli go niejako na nowo.

Trzecia część historii z Beskidem i jego wspaniałą przyrodą w tle. Tym razem akcja toczy się w okrutnych czasach przesiedleń i akcji „Wisła”. Maria Strzelecka splata losy ludzi i zwierząt w piękną, wzruszającą, niezwykle empatyczną i mądrą książkę, pełną przedstawionych z czułością detali życia beskidzkiej wsi lat 40. XX wieku. „Strzelecka ZNOWU w formie! Ale tym razem w zacisze jej historii wkracza HISTORIA...”. (nota wydawcy)

Historia, która od dawna czekała, by ją opowiedzieć Okolice Soliny. II wojna światowa dobiegła końca. Oficjalnie. W etnicznym i narodowościowym tyglu południowo-wschodniej Polski koniec świata ma dopiero nadejść. Jelko Rabik mieszka w Pasice, wiosce, nad którą góruje mała cerkiew. Jak większość tutejszych jest Bojkiem, a jego rodzina, na czele z Fedorem, ojcem siedmiu synów, cieszy się dużym szacunkiem sąsiadów. Nieopodal, we wsi Bereżnica Niżna, żyje rodzina Niny Gocz. Jej matka, katoliczka, pochodzi z jednej z nielicznych w okolicy polskich rodzin, zaś ojciec jest Łemkiem, za którym z Beskidu Niskiego przywędrowały krewniaczki. Nina została wychowana po łemkowsku, mówi po polsku, chodzi do cerkwi. Jelko kocha się w Ninie. Wie o tym chasyd Mozes Halberstam, którego Jelko odwiedza, by prosić o radę. Do ziemianki pod bojkowską chatą, w której wciąż ukrywa się Żyd, docierają różne plotki. Ciągle jednak brakuje wieści o cadykach, którzy, mimo zakończenia wojny, nadal nie wrócili. Bo co to znaczy „zniknęli”? Wszyscy? Gdzie? Jelko nie wie. Nie wie też jego ojciec, który z coraz większym niepokojem spogląda w przyszłość i na pobliskie lasy. Bo to z nich po odejściu Niemców i przejściu Sowietów do wsi przychodzą kolejni „wyzwoliciele”: Ukraińska Powstańcza Armia, Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów, Wojsko Polskie, Milicja Obywatelska albo bandy podszywające się pod kogo bądź. W końcu jak twierdzi Mozes to, że Niemcy odeszli, wcale nie musi oznaczać, że zrobiło się bezpieczniej. I co mieli na myśli sowieccy agitatorzy, którzy namawiali do wyjazdu na wschód, nim będzie za późno? Wkrótce wszystko staje się jasne. Rozpoczyna się akcja „Wisła”. Ruszają przesiedleńcze transporty. Czy tam, gdzie zostaną rzuceni bohaterowie, uda im się odnaleźć siebie nawzajem i własną tożsamość?

Beskid Niski to malownicze doliny, bukowe lasy, wspaniałe cerkwie i wsie po których pozostały tylko nazwy i resztki kamiennych ogrodzeń. W Beskidzie Niskim znajduje się wiele opuszczonych, łemkowskich wsi, z których ludność została wysiedlona w inne regiony kraju lub za granicę (np. w ramach akcji "Wisła"). Przez wiele powojennych lat temat łemkowskich wsi był zasłonięty swoistym tabu niepamięci. 20 lat temu na rynku księgarskim ukazała się pionierska praca, książka "Opuszczone wsie Ziemi Gorlickiej" będącą przewodnikiem inwentaryzacyjnym po wyludnionych dawnych wsiach południowej części Powiatu Gorlickiego. Autorami tego monograficznego opracowania byli Andrzej Piecuch, Adam Harkawy, Mariola Janowska-Harkawy. Autorzy oprowadzają czytelników po kilku wybranych miejscowościach: Długie, Radocyna, Lipna, Czarne, Nieznajowa, Banica k. Krzywej, Regietów Wyżny, Bieliczna i Czertyżne oraz Świerzowa Ruska z Powiatu Jasielskiego. Dwie dekady po pierwszym wydaniu książki w sali im. ks. Bronisława Świeykowskiego "Dworu Karwacjanów" odbyło się spotkanie czytelników z autorami na którym licznie przybyłym miłośnikom Beskidu zaprezentowano poprawioną i uzupełnioną książkę przypominającą czasy oddolnych, nieformalnych pionierskich działań na rzecz ocalenia pozostałych zabytków kultury łemkowskiej. Były to inicjatywy szlachetnych jednostek, organiczna praca duchownych wszystkich wyznań działających na tym terenie, stowarzyszeń i przedstawicieli lokalnej władzy, którzy do dziś wkładają ogromny wysiłek w dzieło ratowania i rewitalizacji wspólnego dziedzictwa. Spotkanie autorów z czytelnikami uświetnił swoim recitalem Bogusław Diduch a w magiczną atmosferę Beskidu wprowadziła poezja Harasymowicza. Książka "Opuszczone wsie Ziemi Gorlickiej" jest przewodnikiem inwentaryzacyjnym po wyludnionych dawnych wsiach południowej części Powiatu Gorlickiego: Długie, Radocyna, Lipna, Czarne, Nieznajowa, Banica k. Krzywej, Regietów Wyżny, Bieliczna i Czertyżne oraz Świerzowa Ruska z Powiatu Jasielskiego. Reedycja poprawionej i uzupełnionej po 20 latach publikacji przypomina czas oddolnych, nieformalnych pionierskich działań na rzecz ocalenia pozostałych zabytków kultury łemkowskiej. Były to inicjatywy szlachetnych jednostek, organiczna praca duchownych wszystkich wyznań działających na tym terenie, stowarzyszeń i przedstawicieli lokalnej władzy, którzy do dziś wkładają ogromny wysiłek w dzieło ratowania i rewitalizacji wspólnego dziedzictwa. Publikacja ta jest ważnym elementem lokalnej tożsamości kulturowej.

Pierwsza część cyklu. W pozornie spokojnym uzdrowisku krzyżują się losy kuracjuszy, przyjezdnych i mieszkańców. Jest rok 1894. Aurelia mieszka wraz z teściami w zamożnej posiadłości w Krynicy. Po tragicznej śmierci męża obawia się o swoją przyszłość. Jest przecież tylko zwykłą chłopką z łemkowskiej chaty, którą mąż wprowadził na salony. Nie wszystkim w rodzinie się to podoba. Wkrótce Aurelia zaprzyjaźnia się z Matyldą, dobrze urodzoną i wpływową osobą, która przyjechała latem do uzdrowiska. Kobiety dzielą się ze sobą wszystkimi troskami i radościami. Przenikliwa natura Matyldy prowadzi do odkrycia niezwykłego sekretu, który na zawsze zmieni życie kilku osób. Edyta Świętek przenosi nas do świata, w którym pochodzenie stawiano na pierwszym miejscu, a za rodzinne tajemnice oddawano życie. W tej opowieści odnajdziecie swoje historie, walkę o szczęście, spełnienie i poszukiwanie własnej tożsamości.

W latach międzywojennych na terenie Polski mieszkało ponad 100 tysięcy Łemków. Dzisiaj, część z nich, mimo tragicznej historii przesiedleń i akcji ,"Wisła", wróciła na tereny Beskidu Niskiego. Bogaty materiał źródłowy, z którego korzystał autor dr Andrzej Karczmarzewski, jak i niezwykły zbiór reprodukowanych fotografii, pozwalają wierzyć, że książka stanowi próbę podsumowania wiedzy etnograficznej na temat Łemków i Łemkowszczyzny. Podkreśla rolę tradycji łemkowskiej kultury, obrzędów, pieśni, stroju i wierzeń, ale też budownictwa drewnianego, jako nieodzownego elementu współczesności terenów Beskidu Niskiego, Sądeckiego i Bieszczadów.

Na pograniczu ukraińsko-polskim życie toczy się wolnym, niespotykanym gdzie indziej rytmem. Odwiedzając wioski i miasteczka, zaglądając do miejsc niegdyś zasiedlonych, a dziś pochłoniętych przez przyrodę, można odnieść wrażenie, że czas się zatrzymał. Ten mikroświat, przecięty dzisiaj granicznymi drutami, podzielony na dwa państwa, przed laty funkcjonował jako jeden organizm, nasycony mieszanką języków, smaków i zapachów. Wszystkie uleciały wraz z wojenną zawieruchą. To nie jest ckliwa opowieść o bezpowrotnie utraconej krainie. Autor przemierza opisywany region w poszukiwaniu dawnego i w zrozumieniu obecnego. Rozmawia z Ukraińcami i Polakami, zadaje pytania o przeszłość i teraźniejszość. Przelewa na karty książki relacje wypełnione bólem i niewiarą, radością i nadzieją. Zapuszcza się raz na ukraińską, raz na polską stronę przygranicza, gdzie krok po kroku, z reporterską precyzją, odnajduje zapomniane bądź głęboko ukryte - fizycznie i w ludzkiej pamięci.

Opowieść o Łemkach, od wieków żyjących w Beskidzie Sądeckim i Niskim, w latach 1945–1946 przesiedlonych w trybie „dobrowolno-przymusowym” na Ukrainę, zaś w 1947 roku, podczas akcji „Wisła”, deportowanych i rozproszonych na Ziemiach Zachodnich. Czytamy o tych, którym z niemałym trudem udało się wrócić, choć już nie na swoje, o odnajdywaniu się w nieprzyjaznych realiach PRL, pierwszych koncertach zespołu „Łemkowyna”, łemkowskich zlotach – Watrach, przywiązaniu do tradycji, kultury, języka. Autor pisze o sprawach nieprostych – lustro łemkowskie odbija także polskie problemy.